Repertorium Hulthem

Ene beuelinghe ·xvij·
Hulthem-Nr: 
17  (f. 28rb,1-28va,27)
Opschrift: 
Ene beuelinghe ·xvij·
Incipit: 
IC beuele mi heden ten beghinne Sente marien der coninghinnen
Explicit: 
In desen seluen vrede soe moetic bliuen Beide met ziele ende met liue Amen
Afrondingsformule: 
Item desen sproke ·Ic beuele mi heden ten beghinne houdt---lvj· verse
Weergave inhoud: 
Ik stel mijzelf onder de bescherming van de Moeder Gods Maria, opdat zij mijn ziel en lichaam bescherme tegen de duivel; van het Heilig Bloed, de Heilige Kruisdood en de Heilige Vijf Wonden van Jezus, opdat zij mij nu en altijd beschermen tegen doodzonden en ik in mijn stervensuur een laatste biecht moge spreken; van de Maagd Maria, Gods engelen en heiligen, opdat ze mij behoeden; van St. Jan, opdat hij en Maria mij onder hun hoede nemen; van dezelfde vrede die Jezus aan Zijn leerlingen schonk, opdat ik met ziel en lichaam in deze vrede moge blijven. Rubriek: wie dit gebed 's morgens en 's avonds bidt, die zal God in Zijn almacht altijd beschermen tegen de werken van de duivel en in deugd versterken als hij vijf paternosters en avemaria's bidt ter ere van de Heilige Vijf Wonden, die Christus omwille van onze zonden ontving.
Namen: 
Jezus Johannes de Evangelist (St.) Maria, moeder van Jezus
Auteurs: 
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort: 
Beuelinghe (volgens opschrift), sproke (volgens afrondingsformule), beveling (o.a. aan Maria en heiligen).
Vorm: 
rijm: aabb
Lengte: 
56 vss. + rubriek van 10 vss.
Aanvullende informatie: 
Uitkomende initiaal-I 5 regels hoog, marginale paragraaftekens vóór de initiaal, de slotrubriek en de afrondingsformule, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen, Amen met horizontale streep gerubriceerd, slotrubriek in zwart. ─ Rubriek: Soe wie dit seit als hi op staet // Ende tsauons als hi slapen gaet // God salne met sire crachte // Bescermen bi daghe ende bi nachte // Van tfians handen van quaden werken // Ende altoes in doghden sterken // Op dat hi segghen wilt hier na // Viue pater noster ende viue aue maria // Teren den heileghen viue wonden // Die god ontfinc dore onse sonden. Vss. 9-11, 13-14, 19-22, 45-46 en 51-56 gelijkluidend met Hulthem-Nr. 83. Vs. 54 in het Latijn. ─ Aantal vss. volgens afrondingsformule: 56, rubriek niet meegeteld. Lombarden vss. 9, 13, 19, 29, 37, 45, 51: structurering per beuelinghe.
Petit-Nommer(s): 
823b; 824
Edities: 
Axters 1944-1946 , dl. 3 p. 3-4
Axters 1944-1946 S. Axters, Mystiek brevier. Antwerpen etc. (Ned. Boekhandel etc.) 1944-1946. 4 dln.
Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 236-238
Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Serrure 1858A , p. 398-400
Serrure 1858A C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.
Secundaire literatuur: 
Meertens 1930-1934 , dl. 2 p. 37-39
Meertens 1930-1934 M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Oosterman 1993
Oosterman 1993 J.B. Oosterman, 'Om de grote kracht der woorden. Middelnederlandse gebeden en rubrieken in het Brugge van de vroege vijftiende eeuw'. In: Th. Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza. Amsterdam (Prometheus) 1993, p. 230-244 en 437-444. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 8.
Oosterman 1995A , p. 44, 74, 367 n. 25, 372 n. 95, 380 n. 208, 404 n. 2
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Serrure 1858A , p. 378
Serrure 1858A C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.
Parallellen en varianten: 
(a) vss. 1-66  's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, KNAW XXXVI  [1350 - 1400] , f. 79v-80r en f. 100r-101v
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, KNAW XXXVI
Post quem: 1350
Ante quem: 1400
Datering: 2e helft 14e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 6,  7,  17,  (2x) 18,  19A,  19B,  19C,  36A,  83,  (2x) 87,  104,  166,  203
(b) vss. 10-56  Parijs, Bibliothèque nationale de France, Néerl. 3  [1375 - 1425] , f. 15v (verkort)
Parijs, Bibliothèque nationale de France, Néerl. 3
Post quem: 1375
Ante quem: 1425
Datering: begin 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
(c) vss. 10-66  Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 386  [1400 - 1500] , f. 81v-87r
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 386
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw (BNM: ca. 1425)
Oosterman 1995A , p. 333-334 (45)
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7,  17,  83
(d) vss. 1-66  Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 997  [1400 - 1450] , f. 102r-104r
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 997
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: ca. 1425
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83,  85,  104
(e) vss. 1-66  Cambridge (Mass.), Houghton Library, Ms. Dutch 13  [1425 - 1450] , f. 108r-111r
Cambridge (Mass.), Houghton Library, Ms. Dutch 13
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: 1428
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  18,  83,  87,  111,  158
Zie: 
Haupt 1840 , p. 268-271 (a)
Haupt 1840 M. Haupt & H. Hoffmann (Hrsg.), 'Segen'. In: Altdeutsche Blätter 2 (1840), p. 266-273.
Lievens 1993 , (e)
Lievens 1993 R. Lievens, 'Een pseudo-mystieke kantileen: handschrift Cambridge Mass. Dutch 13'. In: Ons geestelijk erf 67 (1993), p. 66-81.
Meijer 1839 , (a)
Meijer 1839 G.J. Meijer, 'Verslag van en mededeeling uit twee getijdenboeken der veertiende eeuw'. In: Verhandelingen der Tweede Klasse van het Kon. Ned. Inst. van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten 6 (1839), 2e stuk p. 32-71.
Oosterman 1995A , p. 266-267 (154) (a-e)
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Verdam 1897B , (a, b)
Verdam 1897B J. Verdam (ed.), 'Ene bevelinghe'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 16 (1897), p. 309.
Verdam 1898 , p. 168 (a)
Verdam 1898 J. Verdam, 'Middelnederlandsche geestelijke poëzie (naar aanleiding van twee handschriften in de boekerij der Akademie)'. In: Versl. & meded. der Kon. Akad. van Wetenschappen. Afd. Letterkunde 4e reeks nr. 2 (1898), p. 145-174.
Aanvullende informatie bij parallellen en Variant: 
Ook in: 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 18.270 , [1500 - 1600] , f. 77v-79r en 92r-93r; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588 , [1400 - 1500]
, f. 70r en 100r-v; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 93 , [1425 - 1450]
, f. 94v-95v; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 312 , [1400 - 1500]
, f. 54r-v; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 414 , [1400 - 1500]
, f. 39v-40r; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.137 , [1400 - 1450]
, f. 57v-58v; 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.248 , [1425 - 1475]
, f. 99v-100v; 
Edinburgh, National Library of Scotland, Nat. Galleries 7131 , [1400 - 1450]
, f. 129r-v; 
Leuven, Universiteitsbibliotheek, 2 , [1400 - 1450]
, f. 103r-104v; 
Londen, British Library, Add. 39638 , [1425 - 1475]
, f. 128v-129r; 
Loppem, Bibliotheek van de Stichting Jean van Caloen, 85 , [1425 - 1450]
, f. 37r-v; 
Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent, Warmond 92 A 12 , [1325 - 1350]
, f. 153r-154v; 
olim Amsterdam, Boekenoogen, 3 , [1425 - 1475]
, f. 187ra en in een druk uit 1495. Alle teksten korter. Zie 
Meertens 1930-1934
, dl. 6 p. 115 en 196 en 
Oosterman 1995A
. 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 18.270
Post quem: 1500
Ante quem: 1600
Datering: 16e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83,  40
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  39,  40,  42,  43,  83,  85,  104,  190
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 93
(olim Barmen, Bibl. Hinsberg)
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: 1433
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7,  17,  31,  83
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 312
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 414
(olim Rotterdam, Jacob Mees)
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.137
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: ca. 1425
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  31,  83
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.248
Post quem: 1425
Ante quem: 1475
Datering: 1450-1460
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7,  17,  82,  83
Edinburgh, National Library of Scotland, Nat. Galleries 7131
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: 1420-1440
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
Leuven, Universiteitsbibliotheek, 2
(olim A 3, olim G 6)
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: 1425-1435
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83,  190
Londen, British Library, Add. 39638
(olim Curzon, London, 245)
Post quem: 1425
Ante quem: 1475
Datering: ca. 1445
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
Loppem, Bibliotheek van de Stichting Jean van Caloen, 85
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: 1428
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  27,  46,  83,  104,  212
Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent, Warmond 92 A 12
Post quem: 1325
Ante quem: 1350
Datering: 1340-1350 (en ca. 1462)
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83,  104,  212
olim Amsterdam, Boekenoogen, 3
(huidige bewaarplaats onbekend)
Post quem: 1425
Ante quem: 1475
Datering: ca. 1450
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83
Meertens 1930-1934 M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.

Contact

Ons bezoekadres:
Spinhuis
Oudezijds Achterburgwal 185
1012 DK AMSTERDAM

Ons postadres:
Huygens ING
Postbus 10855
1001 EW AMSTERDAM

info@huygens.knaw.nl
+31 (0)20 — 224 68 00