Repertorium Hulthem
Van sente bernaerts leren
Hulthem-Nr:
59
(f. 57va,32-58va,12)
Opschrift:
Van sente bernaerts leren
Ende van vele ander vaders ·lix·
Incipit:
SEnte bernaert seghet alse ic
peinse om tfernoi ons heren soe
Explicit:
dit screef dat gode vore ons allen
bidden moete Amen Amen
Weergave inhoud:
Sente Bernaert zegt: Als ik het leed van de Heer overdenk, voel ik mij als een mens dat een reeds dertig jaar lang begeerd geschenk ontvangt. Ik voel me dan als een priester die het lichaam van de Heer in de heilige mis heeft ontvangen en het stemt me nederig tegenover mijn omgeving. Er ontstaat een vloed van tranen en ik besef dat mijn heil niet op aarde is maar bij God alleen. [Hierop volgt een serie overwegingen, wijze uitspraken en raadgevingen toegeschreven aan een aantal heiligen, kerkvaders en wijzen. Daaronder zijn naast uitspraken van sente Bernaert, die van brueder Hughe, brueder Michiel van Aken, Augustinus, de Prioer, Anselmus, Beda, Grisoghenus, Johannes, brueder Geraert van Coelne en van de biscop van der Losane].
Namen:
Abraham
Adam
Anselmus (St.)
Augustinus (St.)
Beda (St.)
Bernardus (St.)
Calvarieberg
Chrysogonus (St.)
David
Gerardus van Keulen (broeder)
Grisoghenus (Chrysogonus, St.)
Hugo (broeder)
Isaak
Johannes van het Kruis (St.)
Lausanne
Michiel van Aken (broeder)
Auteurs:
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort:
Spreukenverzameling (dicta patrum).
Aanvullende informatie:
Initiaal-S 3 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen. ─ Lombarden bij elke vader.
Edities:
Brinkman/Schenkel 1999
, band 1 p. 363-367
Brinkman/Schenkel 1999
H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Serrure 1858A
, p. 212-214
Serrure 1858A
C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.
Secundaire literatuur:
Buridant 1984
Buridant 1984
Cl. Buridant, 'Les proverbes et la prédication au moyen âge. De l'utilisation des proverbes vulgaires dans les sermons'. In: F. Suard & Cl. Buridant, Richesse du proverbe. Études réunies par ─. Lille (Univ. de Lille III) 1984. 2 dln. Deel 1: Le proverbe au moyen âge, p. 23-54.
Parallellen en varianten:
(a)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 421
[1475 - 1500]
, f. 216v
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 421
(olim Hasselt Minderbroeders AA6)
Post quem: 1475
Ante quem: 1500
Datering: 4e kwart 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
59
(b)
Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. fol. 1027
[1400 - 1500]
, f. 148va-153ra (variant)
Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. fol. 1027
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
59,
89
(c)
Nijmegen, Gemeentearchief, 953
[1425 - 1450]
, f. 264ra-275ra (variant)
Nijmegen, Gemeentearchief, 953
(olim Nijmegen Weeshuis 61)
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: 1445
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
59,
89
(d)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 2.559-62
[1400 - 1450]
, f. ? (variant)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 2.559-62
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: ca. 1425
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
59,
69,
172,
204
Zie:
Deschamps 1963
, p. 123, 131 (b, PPS c)
Deschamps 1963
J. Deschamps, 'De Middelnederlandse handschriften van de grote en de kleine Der sielen troest'. In: Handelingen van de Zuidnederlandse 17 (1963), p. 111-167.
Indestege 1951
, p. 99 (a)
Indestege 1951
L. Indestege, Middelnederlandse geestelijke gedichten, liederen, rijmspreuken en exempelen. Uitgegeven naar een pas ontdekt handschrift van het einde der 15de eeuw, afkomstig uit het Windesheimer klooster "Ter Noot Gods" te Tongeren. Gent etc. (Standaardboekhandel) 1951. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 3 nr. 33.
De Vreese 1900-1902
, p. 585 (75) (d)
De Vreese 1900-1902
W.L. de Vreese, De handschriften van Jan van Ruusbroec's werken. Gent (s.n.) 1900-1902. 2 dln. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 6 nr. 23.
Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:
Vele varianten bekend, waaronder:
Zwolle, Gemeente-archief, Emmanuelshuizen 13
, [1475 - 1525]
, f. 88a-99a. Zie
BNM
, laden: Dicta.
Zwolle, Gemeente-archief, Emmanuelshuizen 13
Post quem: 1475
Ante quem: 1525
Datering: begin 16e eeuw (BNM: ongedateerd)
De Vreese 1900-1902
, p. 334-345 o (48)
De Vreese 1900-1902
W.L. de Vreese, De handschriften van Jan van Ruusbroec's werken. Gent (s.n.) 1900-1902. 2 dln. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 6 nr. 23.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
45,
59,
213
BNM
Bibliotheca Manuscripta Neerlandica: (gedeeltelijk electronisch) kaartsysteem, te raadplegen in Leiden, Universiteitsbibliotheek (DOUSA) via de Leidse On-line Publiekscatalogus (OPC). Electronisch toegankelijk via Gopher, Telnet en World Wide Web (http://lbs.leidenuniv.nl). In het Repertorium ook wel aangeduid als BNM-on-line.
