Repertorium Hulthem

Ene edel bedinghe van
Hulthem-Nr: 
40  (f. 45vb,8-46vb,23)
Opschrift: 
Ene edel bedinghe van onsen here ·xl·
Incipit: 
O Mensche edel creature Die ic selue na mine figure
Explicit: 
Dat verlene ons allengader God onse here den hemelsche vader
Afrondingsformule: 
Amen Item desen sproke hout---C·ende·lxxxvj· verse
Weergave inhoud: 
[Christus spreekt tot de mens:] Zie Mij aan, mens, die Ik gemaakt heb naar Mijn beeld en overdenk alles wat Ik uit liefde heb geleden om je te verlossen. Was er ooit een vriend die zoveel uit liefde voor jou leed? Waarom verzet je je dan tegen Mijn geboden en volg je de duivel naar de duisternis? Voor je het weet is je leven ten einde en zul je geoordeeld worden. Heb berouw en spreek zoals Ik je geleerd heb. [Mens:] Dank o God dat U mij, zondaar, tot nu toe hebt gespaard. Bevrijd mij door Uw barmhartigheid van mijn zonden en help mij omwille van Uw oneindige liefde op weg naar het rijk van Uw Vader. [Christus:] Als je zo berouwvol om Mij roept, sta Ik je bij. Heb je naasten lief en help hen met je hele hart, spreek oprecht je biecht, onderhoud Mijn tien geboden die nu volgen [volgt berijmde opsomming van de tien geboden] en hoed je voor de zeven doodzonden [hierna opgesomd]. Heb berouw over je zwakheden en je zult Mijn genade ontvangen. Wees op jouw beurt barmhartig en sta de armen bij met liefdegaven.
Namen: 
Jezus
Auteurs: 
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort: 
Bedinghe (volgens opschrift), sproke (volgens afrondingsformule); samenspraak van Christus met gelovige.
Vorm: 
rijm: aabb
Lengte: 
186 vss.
Aanvullende informatie: 
Initiaal-O 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen, Amen met horizontale streep gerubriceerd. ─ Lombarden vss. 49, 93, 123, 153 en 165. Onzuiver rijm: 5/6; 73/74, 83/84 en 125/126; vierrijm: vss. 29/30/31/32.
Petit-Nommer(s): 
803; 1678h; 1682n
Edities: 
Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 308-313
Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
De Pauw 1893-1914 , dl. 1 p. 88-94
De Pauw 1893-1914 N. de Pauw (ed.), Middelnederlandsche gedichten en fragmenten. Gent (Siffer) 1893-1914. 2 dln.
Secundaire literatuur: 
Oosterman 1995A , p. 404 n. 2
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Te Winkel 1922-1927 , dl. 2 p. 59
Te Winkel 1922-1927 J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde. 2e dr. Haarlem (Bohn) 1922-1927. 7 dln. [Ongew. herdr. Utrecht etc., 1973].
Parallellen en varianten: 
(a) vss. 1-186  olim Leuven, Universiteitsbibliotheek, D 419  [1375 - 1425] , f. 57r-59v
olim Leuven, Universiteitsbibliotheek, D 419
(verbrand in 1940)
Post quem: 1375
Ante quem: 1425
Datering: begin 15e eeuw (BNM: 1e kwart 15e eeuw)
Oosterman 1995A , p. 345 (118)
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40,  103,  213
(b) vss. 1-186  's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, KNAW XXVII  [1400 - 1450] , f. 5r-11r
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, KNAW XXVII
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: 1e helft 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40,  42,  103,  104
(c) vss. 93-108  Brugge, Groot-Seminarie, 72/175  [1400 - 1425] , f. 34r-35r (korte tekst)
Brugge, Groot-Seminarie, 72/175
Post quem: 1400
Ante quem: 1425
Datering: ca. 1400-1415
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40,  42,  (2x) 104,  196,  214
(d) vss. ?  Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588  [1400 - 1500] , f. 102v-103v (korte tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  39,  40,  42,  43,  83,  85,  104,  190
(e) vss. ?  Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.010  [1425 - 1475] , f. 102r (korte tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.010
Post quem: 1425
Ante quem: 1475
Datering: midden 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7,  40
Zie: 
De Gheldere 1896 , p. 38 (c)
De Gheldere 1896 K. de Gheldere, Dietsce Rime. Geestelijke gedichten uit de XIIIe, XIVe & XVe eeuw naar een hs. van het einde der XVe eeuw. Uitgegeven en van aanteekeningen en woordenlijst voorzien door ─. Brugge (Lod. de Plancke) 1896.
Meertens 1930-1934 , dl. 6 p. 193 (a)
Meertens 1930-1934 M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Meijer 1839 , p. 34 (b)
Meijer 1839 G.J. Meijer, 'Verslag van en mededeeling uit twee getijdenboeken der veertiende eeuw'. In: Verhandelingen der Tweede Klasse van het Kon. Ned. Inst. van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten 6 (1839), 2e stuk p. 32-71.
Meijer 1841 , p. 216-222 (b)
Meijer 1841 G.J. Meijer, 'De zeven boetpsalmen en andere stukken, berijmd in de eerste helft der veertiende eeuw'. In: Nieuwe werken van de Mij. der Ned. letterkunde te Leiden 5 (1841), dl. 1 p. 184-239.
Oosterman 1995A , p. 297 (272) (a-e)
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Verdam 1898 , p. 166-167 (b)
Verdam 1898 J. Verdam, 'Middelnederlandsche geestelijke poëzie (naar aanleiding van twee handschriften in de boekerij der Akademie)'. In: Versl. & meded. der Kon. Akad. van Wetenschappen. Afd. Letterkunde 4e reeks nr. 2 (1898), p. 145-174.
Aanvullende informatie bij parallellen en Variant: 
Ook in: 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 18.270 , [1500 - 1600] , f. 122r-126v; 
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 133 D 10 , [1450 - 1500]
, f. 47v-53v; 
's-Gravenhage, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, 10 F 26 , [1450 - 1475]
, f. 33r (korte tekst); 
Dowaai, Bibliothèque Municipale, 1175 , [1450 - 1500]
, f. 8r-14r; 
Krakow, Muzeum Narodowe, 2943 , [1400 - 1425]
, f. 112r-117v; 
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm. 5246 , [1475 - 1500]
, f. 82v-88r, zie 
Oosterman 1995A
. Variant in 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 112 , [1450 - 1500]
, f. 98b-99a, zie 
De Vreese 1900-1902
, p. 671 (82). 
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 18.270
Post quem: 1500
Ante quem: 1600
Datering: 16e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 17,  83,  40
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 133 D 10
Post quem: 1450
Ante quem: 1500
Datering: 2e helft 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40
's-Gravenhage, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, 10 F 26
(olim 37 oct)
Post quem: 1450
Ante quem: 1475
Datering: ca. 1460
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40
Dowaai, Bibliothèque Municipale, 1175
Post quem: 1450
Ante quem: 1500
Datering: 2e helft 15e eeuw (BNM: 1450-1500)
Oosterman 1995A , p. 339 (82)
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40,  212
Krakow, Muzeum Narodowe, 2943
Post quem: 1400
Ante quem: 1425
Datering: 1410-1420
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 31,  40,  85,  87
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm. 5246
Post quem: 1475
Ante quem: 1500
Datering: 4e kwart 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7,  19A,  19C,  40
Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 112
Post quem: 1450
Ante quem: 1500
Datering: ca. 1450-1480
Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40,  178,  204
De Vreese 1900-1902 W.L. de Vreese, De handschriften van Jan van Ruusbroec's werken. Gent (s.n.) 1900-1902. 2 dln. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 6 nr. 23.

Contact

Ons bezoekadres:
Spinhuis
Oudezijds Achterburgwal 185
1012 DK AMSTERDAM

Ons postadres:
Huygens ING
Postbus 10855
1001 EW AMSTERDAM

info@huygens.knaw.nl
+31 (0)20 — 224 68 00