Repertorium Hulthem

[Van sente brandaen]

Hulthem-Nr:

2 (f. 1ra,1-11ra,36)

Opschrift:

Incipit:

[...] Hoe dicke si gode baden ghemene Met goeden ghestaden moede

Explicit:

In sijn scone hemelrike Ende alle die horen lesen euwelike

Afrondingsformule:

Amen Item dit boec van sente brandaen houdt---xxj^c·ende·xcviij· verse

Weergave inhoud:

[(Dit deel van het verhaal is volgens een paralleltekst samengevat.) Sente Brandaen las in een boek over het bestaan van zulke wonderlijke zaken in de wereld, dat hij daar niets van geloven kon en het boek verontwaardigd in het vuur gooide. Een engel gebood hem als boete voor zijn ongeloof zijn land te verlaten en zee te kiezen, opdat hij alle wonderen van de schepping met eigen ogen kon aanschouwen en opnieuw optekenen.] Onderweg had hij met zijn gezellen vele vreemde ontmoetingen met een eilandvis, een zeemeermin, een sirene en andere gedrochtelijke wezens, een godskind en met Judas. Hij beleefde angstige avonturen na een teugeldiefstal, bij de helleput, zijn bootje werd omsingeld door een reusachtige vis, enzovoort. Na een zwerftocht van negen jaren was het boek volscreuen en Sente Brandaen mocht de thuisreis aanvaarden. Daar aangekomen stierf Brandaan. De aartsengel Michael kwam direct zijn ziel halen om deze in de hemel te laten verwelkomen.

Namen:

Brandaan (St.) Judas Michaël (St.)

Auteurs:

Anoniem

Datering: onbekend

Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.

Tekstsoort:

Reisverhaal (Gerritsen 1986), artestekst (Jansen-Sieben 1989), legende.

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

1875 vss.

Aanvullende informatie:

Tekstverlies t.g.v. het ontbreken van een onbekend aantal bladen vóór f. 1; lombarden (2 regels hoog) op onregelmatige plaatsen, marginaal paragraafteken voor het laatste deel van de afrondingsformule. ─ Opschrift ontbreekt. [Titel] volgens afrondingsformule. Vs. 1557 in het Latijn. Deze tekst is vermoedelijk een bewerking van een Oostvlaamse vertaling uit de 2e helft van de 13e eeuw (Van den Berg 1995). ─ Aantal vss. volgens afrondingsformule: 2198. Eerste 323 vss. ontbreken. Lombarden vss. 328, 352, 374, 396, 463, 502, 532, 574, 608, 658, 670, 768, 796, 816, 854, 954, 1060, 1082, 1130, 1146, 1263, 1283, 1287, 1297, 1443, 1501, 1717, 1793, 1831, 1877, 1923, 1979, 2043, 2139, 2145, 2163, 2181: structurering per episode? Over weesrijm, onzuiver rijm, gelijk rijm en vierrijmen: Peters 1970 en Strijbosch 1995.

Petit-Nommer(s):

487; 1478

Edities:

Alberdingk Thijm 1850-1852 , dl. 1 p. 12-15 (fragment)

Alberdingk Thijm 1850-1852 J.A. Alberdingk Thijm (ed.), Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Amsterdam (Van Langenhuysen) 1850-1852. 2 dln.

Blommaert 1838-1851 , dl. 1 p. 91-120

Blommaert 1838-1851 Ph. Blommaert (ed.), Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. Gent (Hebbelynck) 1838-1851. 3 dln.

Bonebakker 1894

Bonebakker 1894 E. Bonebakker, Van Sente Brandane: naar het Comburgsche en het Hulthemsche handschrift. Opnieuw uitgegeven door ─. 2 dln. in 1 bd. Amsterdam (Binger) 1894. Diss. Leiden 1894.

Brewer 1973 , p. 103-105 (Engelse vertaling)

Brewer 1973 D. Brewer, Medieval comic tales. Cambridge (Brewer) 1973.

Brill 1871

Brill 1871 W.G. Brill, Van sinte Brandane. Groningen (Wolters) 1871. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde 6.

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 111-158

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Draak 1985 , (herdichting)

Draak 1985 M. Draak, De reis van Sinte Brandaan. Uitgave, inleiding en commentaar door ─, herdicht door Bertus Aafjes. 3e dr. Amsterdam (Meulenhoff) 1985. [Herdruk van 1949, met aan de 2e druk van 1978 toegevoegd hoofdstuk van M. Draak "Rekenschap achteraf"].

Dryvers 1893 , (herdichting)

Dryvers 1893 J. Dryvers, De reis van Sint Brandaan. Uit het middeleeuwsch overgedicht en met zedelijke aanmerkingen opgehelderd door ─. Averbode (Compret) 1893.

Godthelp 1938-1939 , dl. 3 p. 15-17 (fragment)

Godthelp 1938-1939 H. Godthelp & P.H. Greiner, Proza en poëzie in Nederlands van 1200-1800. 3 dln. Groningen etc. (Wolters) 1938-1939.

Kelk 1948 , dl. 1 p. 34-36

Kelk 1948 J.C. Kelk, De Nederlandse poëzie van haar oorsprong tot heden. Amsterdam (Moussault) 1948. 2 dln.

Lemaire 1970 , p. 27-42 (fragm. Franse vertaling)

Lemaire 1970 C. Lemaire, Le cercle des choses. Textes traduits du moyen néerlandais choisis et presenté par ─. Bruxelles (Bibl. Royale Albert Ier) 1970.

Van Loey 1947 , p. 83-92 (fragment)

Van Loey 1947 A. van Loey, Middelnederlands leerboek. Antwerpen etc. (De Sikkel etc.) 1947.

Van Mierlo 1939A , p. 258-268

Van Mierlo 1939A J. van Mierlo (ed.), Geestelijke epiek der Middeleeuwen. Amsterdam etc. (Elsevier etc.) 1939. Bibliotheek der Nederlandse letteren 1.

Van der Valk 1907-1910 , dl. 1 p. 149-150 (fragment)

Van der Valk 1907-1910 J. van der Valk, Onze letterkunde: overzicht der Nederlandsche letterkunde met bloemlezing. Rotterdam (Bredée) 1907-1910. 3 dln.

Vertommen 1943 , p. 33-36 (fragment)

Vertommen 1943 K. Vertommen (ed.), Legenden en exempelen. Diest (Pro Arte) s.a. [ca. 1943]. Keurbladzijden uit de Nederlandse letterkunde.

Verwijs 1965 , dl. 2 p. 94-113

Verwijs 1965 Verwijs' Bloemlezing uit de Middelnederlandse dichtkunst, herzien door C.C. de Bruin. 2e dr. Zutphen (Thieme) 1965. 3 dln.

Secundaire literatuur:

Babcock 1919

Babcock 1919 W.H. Babcock, 'St. Brendan's explorations and islands'. In: The geographical review July 1919, p. 37-46.

Beckers 1970

Beckers 1970 H. Beckers, 'Brandan und Herzog Ernst: Eine Untersuchung ihres Verhältnisses anhand der Motivparallelen'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 41-55.

Bejczy 1988

Bejczy 1988 I. Bejczy, 'Brandaan en de antipoden'. In: Millenium 2 (1988), p. 1-8.

Van den Berg 1995

Van den Berg 1995 E. van den Berg, 'Op reis met Sint Brandaan: van Rijnland via Gent naar Brussel'. In: Taal en tongval 48 (1995) (Themanummer 8), p. 165-185.

Bergsma 1887

Bergsma 1887 J. Bergsma, Bijdrage tot de wordingsgeschiedenis en de critiek der Middelnederlandsche Brandaen-teksten. Groningen (Wolters) 1887. Diss. Groningen.

Bouwman 1993 , p. 65

Bouwman 1993 A.Th. Bouwman, 'Het dier in de Middelnederlandse letterkunde'. In: W.L. Idema, M. Schipper, R.H. Schrijvers (red.), Mijn naam is Haas: dierenverhalen in verschillende culturen. Baarn (Ambo) 1993, p. 57-65.

Brandsma 1994

Brandsma 1994 F. Brandsma, 'Fantastische reisverhalen'. In: Frame 9 (1994), p. 47-51.

De Bree 1992 , p. 58

De Bree 1992 F. de Bree, 'De ghelasen sale'. In: H. van Dijk e.a. (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B. 15.589-623 uitgegeven en ingeleid door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum (Verloren) 1992, p. 57-69. Middeleeuwse studies en bronnen 33.

Ten Brink 1897 , p. 150-156

Ten Brink 1897 J. ten Brink, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Amsterdam (Elsevier) 1897.

Buddingh 1845 , p. 58-59

Buddingh 1845 D. Buddingh, Mirakelgeloof en mirakelen in de Nederlanden. 's-Gravenhage (Susan) 1845.

Busken Huet 1887

Busken Huet 1887 G. Busken Huet, 'Van sinte Brandane vs. 137-260'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 7 (1887), p. 85-92.

Dahlberg 1958

Dahlberg 1958 T. Dahlberg, Brandaniana: kritische Bemerkungen zu den Untersuchungen über die deutschen und niederländischen Brandan-Versionen der sog. Reise-Klasse. Mit komplettierendem Material und einer Neuausgabe des ostfälischen Gedichtes. Goteborg (Elanders) 1958. Acta Universalis Gothoburgensis 64.

Draak 1970

Draak 1970 M. Draak, 'Rekenschap na vijfentwintig jaar'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 82-92.

Draak 1977

Draak 1977 M. Draak, 'Brandaan en Virgilius'. In: Schimmen van het Westereiland. Verkenningen in de Keltische tradities van het oude Ierland. Amsterdam (Meulenhoff) 1977, p. 75-92 en p. 182-186.

Edel 1985

Edel 1985 D. Edel, 'Antipoden, ankers en een wereld-onder-het-water'. In: A.M.J. van Buuren, H. van Dijk, O.S.H. Lie e.a. (red.), Tussentijds: Bundel studies aangeboden aan W.P. Gerritsen ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag. Utrecht (HES) 1985. Utrechtse bijdragen tot de mediëvistiek 5, p. 101-114 en 339-342.

Van Es 1951

Van Es 1951 G.A. van Es, [Recensie van] 'De reis van Sinte Brandaan door Maartje Draak'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 68 (1951), p. 208-215.

Freudenthal 1973

Freudenthal 1973 K.F. Freudenthal, 'Ein Beitrag zur Brandanforschung: Das Abhängigkeitsverhältnis der Prosatexte'. In: Niederdeutsche Mitteilungen 29 (1973), p. 78-92.

Gerritsen 1985

Gerritsen 1985 W.P. Gerritsen, 'Sankt Brandans Reise und der nordatlantische Seeweg nach Amerika'. In: S. Sonderegger und J. Stegeman (Hrsg.), Niederlandistik in Entwicklung. Vorträge und Arbeiten an der Universität Zürich. Leiden etc. (Nijhoff) 1985, p. 3-18.

Gerritsen 1986

Gerritsen 1986 W.P. Gerritsen, Doris Edel, Mieke de Kreek, De wereld van Sint Brandaan. Utrecht (HES) 1986.

Gerritsen 1987

Gerritsen 1987 W.P. Gerritsen, 'Wie is de oude man bij de poort van het Aardse Paradijs? (Brand. C 818-22)'. In: S. Buitink, A.M.J. van Buuren & I. Spijker (red.), Rapiarijs. Een afscheidsbundel voor Hans van Dijk. Utrecht (De Vooys) 1987, p. 42-44. Ruyg Bewerp 16.

Gerritsen 1993 , p. 73-78

Gerritsen 1993 W.P. Gerritsen & A.G. van Melle (red.), Van Aiol tot de Zwaanridder: personages uit de middeleeuwse verhaalkunst en hun voortleven in literatuur, theater en beeldende kunst. Nijmegen (SUN) 1993.

Goedhart , (scriptie)

Goedhart A.J. Goedhart, Twee Middelnederlandse Brandaan-legenden. (Ongepubl. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 977).

Goossens 1970

Goossens 1970 J. Goossens, 'Een Brandaan-nummer'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 1-2.

De Haan 1979

De Haan 1979 M.J.M. de Haan, 'Brandaan, waarheen, waartoe?'. In: A.D. Leeman, M.J.M. de Haan, A.J. Fry e.a., Literaire reizen. Muiderberg (Countinho) 1979, p. 26-38.

De Haan 1983

De Haan 1983 M.J.M. de Haan, 'De pelgrimsreis'. In: Thoth, tijdschrift voor vrijmetselaren 34 (1983), p. 106-118.

De Haan 1984

De Haan 1984 M.J.M. de Haan, 'Brandaan: een monnik op drift'. In: Arts en auto 50 (1984), p. 1666-1673.

Van Hageland 1982

Van Hageland 1982 A. van Hageland, De reizen van Sint Brandaan. Naar het oude volksboek vrij bew. [en ingel.] door ─. Antwerpen (Beckers) 1982.

Van Hamel 1943

Van Hamel 1943 A.G. van Hamel, 'De legende van St. Brandaen en Maelduin's zeereis'. In: Album René Verdeyen. Bruxelles etc. (Manteau etc.) 1943, p. 351-357.

Haug 1977-...

Haug 1977-... W. Haug, 'Brandans Meerfahrt'. In: W. Stammler e.a., Die deutsche Literatur des Mittelalters: Verfasserlexikon. 2e, völlig neu bearb. Aufl. [...] Berlin etc. (De Gruyter) 1977-... . ... dln. Dl. 1, kol. 985-991.

Hegman 1966-1967

Hegman 1966-1967 W.E. Hegman, 'D.J. Oppermans "interpretatieve ontginning" van Middelnederlandse gedichten'. In: Spiegel der letteren 10 (1966-1967), p. 16-28.

Van Heurck 1943 , p. 122-124

Van Heurck 1943 E.H. van Heurck, De Vlaamsche volksboeken. In het Nederlands vertaald door J. Truyts. Antwerpen (Buschmann) 1943. Volkserf-reeks 1.

Jansen-Sieben 1989 , p. 255-256

Jansen-Sieben 1989 R. Jansen-Sieben, Repertorium van de Middelnederlandse artes-literatuur. Utrecht (HES) 1989.

Jonckbloet 1851-1855 , dl. 1 p. 405-414

Jonckbloet 1851-1855 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Middennederlandsche dichtkunst. Amsterdam (Van Kampen) 1851-1855. 3 dln.

Jonckbloet 1888-1892 , dl. 1 p. 433-436

Jonckbloet 1888-1892 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. 4e dr., herz. en tot den tegenwoordigen tijd bijgewerkt door C. Honigh. Groningen (Wolters) 1888-1892. 6 dln.

Jongen 1994B

Jongen 1994B L. Jongen, Brandaan, een heilige zwerver. Samenst. en vert. door ─. Amsterdam (Voorsmit) 1994. Bulkboek special.

Kalff 1906-1912 , dl. 1 p. 53-56, 70-71

Kalff 1906-1912 G. Kalff, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Groningen (Wolters) 1906-1912. 7 dln.

Keijzer 1988 , (scriptie)

Keijzer 1988 S. Keijzer, Twee Brandaanproblemen: op zoek naar de familie van de Middelnederlandse Navigatiotekst en op zoek naar de aard van de vertaling van deze Navigatiotekst. (Ongepubl. doctoraalscriptie Utrecht 1988, te raadplegen in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, LB NED SCR-L-584).

Kemperink 1988

Kemperink 1988 R.M. Kemperink, 'Brandaan op de Veluwe'. In: Felua 3 (1988), p. 1-10.

Kleinschmidt 1908

Kleinschmidt 1908 W. Kleinschmidt, Das Verhältnis des Bauduin de Sebourc zu dem Chevalier au Cygne, Marco Polo, Brandan, Barlaam et Josephat und den Fabliaux. Göttingen (Höfer) 1908. Diss. Göttingen.

Klerk 1987 , (scriptie)

Klerk 1987 S. Klerk, Brandaan en het geloof. (Ongepubl. doctoraalscriptie Utrecht 1987, te raadplegen in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, LB NED SCR-L-499).

Klerk 1988

Klerk 1988 S.I. Klerk-Oppenhuis de Jong, 'Brandaan en het geloof in Gods genade: Structuuranalyse van het Middelnederlandse gedicht van Sente Brandane'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 104 (1988), p. 21-51.

Knuvelder 1970-1976 , dl. 1 p. 106-108

Knuvelder 1970-1976 G. Knuvelder, Handboek tot de geschiedenis der Nederlandse letterkunde. 5e, geheel herz. dr. 's-Hertogenbosch (Malmberg) 1970-1976. 4 dln.

Koekman 1987

Koekman 1987 J. Koekman, 'Brandaan: de wereld leren zien in blind geloof'. In: S. Buitink, A.M.J. van Buuren & I. Spijker (red.), Rapiarijs. Een afscheidsbundel voor Hans van Dijk. Utrecht (De Vooys) 1987, p. 64-66. Ruyg Bewerp 16.

Leclercq 1976

Leclercq 1976 R. Leclercq, Reimwörterbuch zu "Sankt Brandan". Bearb. von ─. Amsterdam (Rodopi) 1976. Amsterdamer Publikationen 24.

Lecouteux 1984

Lecouteux 1984 C. Lecouteux, 'Die Sage vom Magnetberg'. In: Fabula, Zeitschrift für Erzählforschung 25 (1984), p. 35-65.

Lie 1988

Lie 1988 O.S.H. Lie, 'Antipodenleer in de Middeleeuwen: Botsing tussen geloof en wetenschap'. In: R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (red.), Culturen in contact: Botsing en integratie in de Middeleeuwen. Utrecht (HES) 1988, p. 167-183. Utrechtse bijdragen tot de mediëvistiek 8.

Mac Cana 1989

Mac Cana 1989 P. Mac Cana, 'The voyage of St. Brendan: literary and historical origins'. In: J. de Courcy Ireland en D.C. Sheehy (eds.), Atlantic visions. Dún Laoghaire (Boole Press) 1989, p. 3-16.

Van der Meulen 1996

Van der Meulen 1996 J.F. van der Meulen, 'Bruges, Brendan et Baudouin de Sebourc'. In: Queeste 3 (1996), p. 1-17.

Meyer 1902

Meyer 1902 P. Meyer, 'Satire en vers rythmiques sur la légende de Saint Brendan'. In: Romania 31 (1902), p. 376-379.

Meyer 1918

Meyer 1918 W. Meyer, Die Überlieferung der deutschen Brandanlegende. Göttingen (s.n.) 1918. Diss. Göttingen.

Meijer 1978 , p. 9

Meijer 1978 R.P. Meijer, Literature of the Low Countries: a short story of Dutch literature in the Netherlands and Belgium. New ed. with corr. and additional material. The Hague etc. (Nijhoff) 1978.

Van Mierlo 1928 , p. 61-62

Van Mierlo 1928 J. van Mierlo, Geschiedenis van de Oud- en Middelnederlandsche letterkunde. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel) 1928.

Van Mierlo 1949 , dl. 1 p. 135-138

Van Mierlo 1949 J. van Mierlo, De letterkunde van de Middeleeuwen. 2e, herz. en verm. dr. 's-Hertogenbosch etc. (Malmberg etc.) 1949. Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Onder redactie van F. Baur, W.J.M.A. Asselbergs, J. van Mierlo e.a. Dl. 1 en 2.

Van Mierlo 1989

Van Mierlo 1989 J. van Mierlo en J.H. Winkelman, 'St. Brandaan in de St. Janskathedraal te 's-Hertogenbosch'. In: Brabants heem 41 (1989), p. 1-4.

Moltzer 1891

Moltzer 1891 H.E. Moltzer (ed.), 'Brandaen en Panthalioen naar het Utrechtsche handschrift. Leven ende pelgrimadse des heiligen abts Brandanus'. In: Levens en legenden van heiligen. Groningen (Wolters) 1891, p. 1-40. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde 45.

Mone 1839B

Mone 1839B F.J. Mone, 'Niederländische Literatur'. In: Anzeiger für Kunde der teutschen Vorzeit 8 (1839), kol. 255-259.

Mulder 1987

Mulder 1987 M. (Hogenhout-)Mulder, 'De reisattributen van de heilige Brandaan'. In: De nieuwe taalgids 80 (1987), p. 205-223.

Mulder 1989A

Mulder 1989A M. Mulder, 'De filiatie van de Reise/Reis-teksten van de Brandaan'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 105 (1989), p. 132-151.

Mulder 1989B

Mulder 1989B M. Mulder, 'De Hailbran-episode in de Reise/Reis-teksten van de Brandaan'. In: F. de Bree en R. Zemel (red.), In onser scole: Opstellen over middeleeuwse letterkunde voor prof. dr. Margaretha H. Schenkeveld. Amsterdam (Stichting Neerlandistiek V.U.) 1989, p. 43-59.

Muller 1897

Muller 1897 J.W. Muller, 'Brandaris en Sint-Brandarius'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 16 (1897), p. 274-282.

Muller 1899

Muller 1899 J.W. Muller, 'Nog iets over Sint-Brandaris'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 18 (1899), p. 193-199.

Muller 1911 , p. 65-72

Muller 1911 J.W. Muller, 'Sporen van oudgermaansche en andere overleveringen in middeleeuwsch-Nederlandsche geschriften'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 30 (1911), p. 57-80.

O'Flanders 1936

O'Flanders 1936 A. O'Flanders O.S.N., 'Van Sint Brandaan, den grooten zeevaarder'. In: Biekorf 42 (1936), p. 97-104.

Oppenhuis de Jong 1997

Oppenhuis de Jong 1997 S. Oppenhuis de Jong, [Recensie van] 'De bronnen van De reis van Sint Brandaan/ door Clara Strijbosch. Hilversum: Verloren, 1995'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 113 (1997), p. 85-88.

Peeters 1970A

Peeters 1970A L. Peeters, 'Brandanprobleme'. Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 3-27.

Peeters 1970B

Peeters 1970B L. Peeters, 'De reis van Sente Brandane, v. 137-260'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 28-40.

Peeters 1972

Peeters 1972 L. Peeters, 'Wade, Hildebrand and Brendan'. In: Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik 3 (1972), p. 25-65.

Peeters 1988

Peeters 1988 L. Peeters, 'Das Quellenstudium der Navigatio Sancti Brendani, der mitteldeutschen und mittelniederländischen Brandaen-Versionen'. In: Leuvense bijdragen 77 (1988), p. 435-466.

Peeters 1989

Peeters 1989 L. Peeters, 'Neue Perspektiven in dem Forschungsstand der Navigatio Sancti Brendani abbatis und der Reise-Texte'. In: F.P. van Oostrom en F. Willaert (red.), De studie van de Middelnederlandse letterkunde: stand en toekomst; Symposium Antwerpen 22-24 september 1988. Hilversum (Verloren) 1988, p. 169-186.

Peters 1970

Peters 1970 R. Peters, 'Die Reime der mittelniederländischen Brandaen-Versionen'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 67-81.

Pleij 1988 , p. 68

Pleij 1988 H. Pleij, De sneeuwpoppen van 1511: Literatuur en stadscultuur tussen Middeleeuwen en moderne tijd. Amsterdam etc. (Meulenhoff) 1988.

Plummer 1905

Plummer 1905 Ch. Plummer, 'Some new light on the Brendan legend'. In: Zeitschrift für celtische Philologie 5 (1905), p. 124-141.

Prinsen 1928 , p. 112-113

Prinsen 1928 J. Prinsen J.Lzn., Handboek tot de Nederlandsche letterkundige geschiedenis. 3e herz. dr. 's-Gravenhage (Nijhoff) 1928.

Rockx , (scriptie)

Rockx J. Rockx, De Brandaanlegende: Reis of Pelgrimadse. (Ongepublic. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 553).

Schenkel 1997A , p. 42, 45, 58

Schenkel 1997A J. Schenkel, 'Het handschrift-Van Hulthem, het Comburgse handschrift en de scriptoriumhypothese'. In: Queeste 4 (1997), p. 42-59.

Schirmer 1888

Schirmer 1888 G. Schirmer, Zur Brendanus-Legende. Leipzig (s.n.) 1888. Habilitationsschrift Leipzig.

Schreiber 1953

Schreiber 1953 G. Schreiber, 'Der irische Seeroman des Brandan: Ein Ausblick auf die Kolumbus-Reise'. In: H. Kusch (Hrsg.), Festschrift Franz Dornseiff zum 65. Geburtstag. Leipzig (VEB Bibl. Inst.) 1953, p. 274-290.

Schröder 1871

Schröder 1871 C. Schröder, Sanct Brandan: Ein lateinischer und drei deutsche Texte. Hrsg. von ─. Erlangen (Besold) 1871.

Schulze 1906

Schulze 1906 A. Schulze, 'Zur Brendanlegende'. Zeitschrift für romanische Philologie 30 (1906), p. 257-279.

Selmer 1943-1944

Selmer 1943-1944 C. Selmer, 'The beginnings of the St. Brendan legend on the continent'. In: The catholic historical review 29 (1943-1944), p. 169-176.

Selmer 1949-1951

Selmer 1949-1951 C. Selmer, 'The origin of Brandenburg (Prussia), the St. Brendan legend and the scoti of the tenth century'. In: Traditio 7 (1949-1951), p. 416-433.

Selmer 1956 , (+ bibliografie)

Selmer 1956 C. Selmer, 'The vernacular translations of the Navigatio Sancti Brendani: A bibliographical study'. In: Mediaeval studies 18 (1956), p. 145-157.

Selmer 1959

Selmer 1959 C. Selmer, Navigatio Sancti Brendani Abbatis from early Latin manuscripts. Edited with introduction and notes by ─. Notre Dame, Indiana (Univ. Press) 1959. Publications in mediaeval studies 16.

Severin 1978

Severin 1978 T. Severin, De Brendan Expeditie. Met een open huidboot naar Noord-Amerika, zoals St. Brandaan in de zesde eeuw. Bussum (Unieboek) 1978.

Short 1984

Short 1984 I. Short & B. Merrilees (éds.), Benedeit. Le voyage de saint Brandan. Paris (Union Gén. d'Éditions) 1984. Bibliothèque médiévale.

De Smet 1970

De Smet 1970 G. de Smet, 'Schip en zee: De nautische woordenschat van de Middelnederlandse Brandane-gedichten en van Heinric van Veldeken'. In: Leuvense bijdragen 59 (1970), p. 56-66.

Snellaert 1838 , p. 137

Snellaert 1838 F.A. Snellaert, Verhandeling over de Nederlandsche dichtkunst in België, sedert hare eerste opkomst tot de dood van Albert en Isabella. Brussel (Hayez) 1838.

Sollbach 1987

Sollbach 1987 G.E. Sollbach, St. Brandans wundersame Seefahrt: Nach der Heidelberger Handschrift Cod. Pal. Germ. 60. Hrsg., übertragen und erlaütert von ─. Frankfurt a.M. (Insel) 1987. Insel Bücherei nr. 1032.

Sonnemans 1990 , p. 234

Sonnemans 1990 G.H.P. Sonnemans, 'De openingsstruktuur van Middelnederlandse teksten'. In: Spiegel der letteren 32 (1990), p. 231-259.

Sonnemans 1995 , dl. 1 p. 82-84, 210, 212 en dl. 2 p. 132

Sonnemans 1995 G. Sonnemans, Functionele aspecten van Middelnederlandse versprologen. S.l. (s.n.) 1995. 2 dln. Diss. Nijmegen.

Spillebeen 1993

Spillebeen 1993 W. Spillebeen, 'Over de reizen van Sinte Brandaan, of De werkelijkheid van de fictie'. In: Versl. & meded. van de Kon. Acad. voor Ned. taal- en letterkunde 1993, p. 257-271.

Stecher 1887 , p. 66-67

Stecher 1887 J. Stecher, Histoire de la littérature Néerlandaise en Belgique. Bruxelles (Lebègue) s.a. [1887].

Strijbosch 1988A

Strijbosch 1988A C. Strijbosch, 'Kluizenaars en kasteelbewoners: De literaire verwerking van nieuwe levensvormen en maatschappelijke veranderingen in de Reis van Sint Brandaan'. In: D.R. Edel, W.P. Gerritsen & K. Veelenturf (red.), Monniken, ridders en zeevaarders. Opstellen over vroeg-middeleeuwse Ierse cultuur en Middelnederlandse letterkunde aangeboden aan Maartje Draak. Amsterdam (Timmer Prods) 1988, p. 97-117.

Strijbosch 1988B

Strijbosch 1988B C. Strijbosch, 'Een reis naar inzicht: De Reis van Sint Brandaan tegen de achtergrond van twaalfde-eeuwse theologische opvattingen over zonde en genade'. In: De nieuwe taalgids 81 (1988), p. 526-543.

Strijbosch 1991

Strijbosch 1991 C. Strijbosch, 'Verzonnen werkelijkheid: De Brandaan als artes-tekst'. In: W.P. Gerritsen, A. van Gijsen & O.S.H. Lie (red.), Een school spierinkjes. Kleine opstellen over Middelnederlandse artes-literatuur. Hilversum (Verloren) 1991, p. 159-163. Middeleeuwse studies en bronnen 26.

Strijbosch 1994A

Strijbosch 1994A C. Strijbosch, 'Mislezen en misleiden: Het stemma van de Reis van Sint Brandaan'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 110 (1994), p. 177-197.

Strijbosch 1994B

Strijbosch 1994B C. Strijbosch, 'The saint and the world: the Middle Dutch Voyage of Saint Brendan'. In: E. Kooper (ed.), Medieval Dutch literature in its European context. Cambridge (University Press) 1994, p. 191-207. Cambridge studies in medieval literature 21.

Strijbosch 1995 , (+ bibliografie)

Strijbosch 1995 C.B.M. Strijbosch, De bronnen van De reis van Sint Brandaan. Hilversum (Verloren) 1995. Middeleeuwse studies en bronnen 44. Diss. Utrecht.

Strijbosch (ter perse)

Strijbosch (ter perse) C. Strijbosch, 'The heathen giant in the Middle Dutch Voyage of saint Brendan'. In: Ériu (ter perse).

Suchier 1875

Suchier 1875 H. Suchier (ed.), 'Brandans Seefahrt: Anglonormannischer Text der Handschrift Cotton Vesp. B X'. In: Romanische Studien 1 (1875), p. 553-588.

Tjepkema 1967 , (scriptie)

Tjepkema 1967 T.H. Tjepkema, De twee Middelnederlandse versies van de Brandaanlegende. (Ongepubl. doctoraalscriptie Amsterdam 1967, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 1316).

Trienekens 1989

Trienekens 1989 I. Trienekens, 'De dief die de hel overleefde. Een wonderbaarlijke terugkeer in De reis van Sinte Brandaan'. In: F. de Bree en R. Zemel (red.), In onser scole. Opstellen over middeleeuwse letterkunde voor prof. Dr. Margaretha H. Schenkeveld. Amsterdam (Stichting Neerlandistiek V.U.) 1989, p. 61-74. Uitg. Stichting Neerlandistiek VU 5.

Van Sente Brandane 1968

Van Sente Brandane 1968 Van Sente Brandane. Catalogus van een tentoonstelling in het Instituut De Vooys, oktober-december 1968. Utrecht (De Vooys) 1968. Naar de letter 2.

Verdam 1877-1879B , p. 226-228

Verdam 1877-1879B J. Verdam, 'Dietsche verscheidenheden'. In: P.J. Cosijn, H. Kern, J. Verdam e.a. (red.), Taalkundige bijdragen. Haarlem (Bohn) 1877-1879. 2 dln. Dl. 2, p. 213-239.

Verwijs 1872

Verwijs 1872 E. Verwijs, 'Het Middelnederlandsch gedicht van Sinte Brandane'. In: Versl. en meded. der Kon. Akad. van Wetenschappen. Afd. Letterkunde, 2e reeks nr. 2 (1872), p. 231-254.

Viaene 1933

Viaene 1933 A. Viaene, 'Sint Brandaan, patroon tegen de brand'. In: Biekorf 39 (1933), p. 18-20.

Van Vloten 1885 , p. 50-52

Van Vloten 1885 J. van Vloten, Beknopte geschiedenis der Nederlandsche letteren van de vroegste tijden tot op heden, een leer- en handboek voor hoogere burger- en andere scholen. 3e herz. dr. Tiel (Campagne) 1885.

Waters 1928

Waters 1928 E.G.R. Waters, The Anglo-Norman voyage of St. Brendan by Benedeit: A poem of the twelfth century. Ed. with introd., notes and glossary by ─. Oxford (Clarendon Press) 1928.

Wauters 1992 , (licentiaatsverhandeling)

Wauters 1992 M. Wauters, De twaalfde-eeuwse renaissance in de Reis van Sinte Brandaan: literaire verwerking van maatschappelijke veranderingen en nieuwe wetenschappelijke inzichten. Licentiaatsverhandeling Leuven 1992.

Te Winkel 1887 , p. 279-283

Te Winkel 1887 J. te Winkel, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Haarlem (Bohn) 1887.

Te Winkel 1922-1927 , dl. 1 p. 409-412

Te Winkel 1922-1927 J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde. 2e dr. Haarlem (Bohn) 1922-1927. 7 dln. [Ongew. herdr. Utrecht etc., 1973].

Winkelman 1988

Winkelman 1988 J.H. Winkelman, 'Proloog en expositie van de Middelnederlandse Brandaan'. In: Leuvense bijdragen 77 (1988), p. 411-434.

Zaenker 1987

Zaenker 1987 K.A. Zaenker (ed.), Sankt Brandans Meerfahrt: ein lateinischer Text und seine drei deutschen Übertragungen aus dem 15. Jahrhundert. Stuttgart (Heinz) 1987. Stuttgarter Arbeiten zur Germanistik 191.

Zimmer 1889

Zimmer 1889 H. Zimmer, 'Keltische Beiträge: II. Brendans Meerfahrt'. In: Zeitschrift für deutsches Altertum 33 (1889), p. 129-220 en 257-338.

Zuiderent 1968 , (scriptie)

Zuiderent 1968 A.T. Zuiderent, Het waarheidsgehalte in de reis van Sinte Brandaen op grond van bronvermeldingen in de tekst. (Ongepubl. doctoraalscriptie Amsterdam 1968, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 1309).

Parallellen en varianten:

(a) vss. 1-1875 Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Poët. et philol. fol. 22 [1375 - 1425] , f. 179ra-192va (vs. 338 = nr. 2, vs. 1)

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Poët. et philol. fol. 22

Post quem: 1375

Ante quem: 1425

Datering: 1380-1425

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 2, 18, 24, 44, 71, (2x) 92, 111, 122, (2x) 124, 148, spr. 5 183

(b) Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1690 [1450 - 1500] , f. 31r-67v (prozaversie)

Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1690

(olim 8 I 33)

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: 2e helft 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 2

Zie:

Bellemans 1942 , (a)

Bellemans 1942 A.T.W. Bellemans, De reis van Sente Brandane. Naar den Comburgschen tekst uitgegeven met inleiding, aanteekeningen en bibliographie door ─. Antwerpen (Ned. Boekhandel) 1942. Klassieke galerij 5.

Blommaert 1838-1851 , dl. 2 p. 1-28 (a)

Blommaert 1838-1851 Ph. Blommaert (ed.), Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. Gent (Hebbelynck) 1838-1851. 3 dln.

Bonebakker 1894 , (a)

Bonebakker 1894 E. Bonebakker, Van Sente Brandane: naar het Comburgsche en het Hulthemsche handschrift. Opnieuw uitgegeven door ─. 2 dln. in 1 bd. Amsterdam (Binger) 1894. Diss. Leiden 1894.

Brill 1871 , (a)

Brill 1871 W.G. Brill, Van sinte Brandane. Groningen (Wolters) 1871. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde 6.

Brinkman 1997B , p. 805-859 (a)

Brinkman 1997B H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het Comburgse handschrift. Hs. Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Cod. poet. et phil. 2º 22. Hilversum (Verloren) 1997. 2 dln. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 4/1-2.

Draak 1985 , (a)

Oskamp 1971 , (a)

Oskamp 1971 H.P.A. Oskamp (ed.), De reis van Sente Brandane. Naar de versie in het Comburgsche handschrift. Met inl. en aant. van ─. Zutphen (Thieme) 1971. Klassiek letterkundig pantheon 189.

Wilmink 1994 , (a)

Wilmink 1994 W. Wilmink, De reis van Sint Brandaan. Een reisverhaal uit de twaalfde eeuw. Vertaald door ─. Ingeleid door W.P. Gerritsen. Met een uitgave van de Middelnederlandse tekst naar het Comburgse handschrift door een werkgroep van Utrechtse neerlandici onder leiding van W.P. Gerritsen en Soetje Oppenhuis de Jong (eindredactie). Amsterdam (Prometheus) 1994.

Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:

Over (a,b) en 1 hs. Middelduitse (14e eeuw), 1 hs. Nederduitse versie (2e helft 15e eeuw), Duitse prozaversie in 4 hss. en 22 drukken, zie:

Strijbosch 1995 , p. 14-16.

Strijbosch 1995 C.B.M. Strijbosch, De bronnen van De reis van Sint Brandaan. Hilversum (Verloren) 1995. Middeleeuwse studies en bronnen 44. Diss. Utrecht.

Repertorium Hulthem

[Van sente brandaen]

Contact