Repertorium Hulthem

Van dat niemen en can

Hulthem-Nr:

122 (f. 104vb,3-105ra,32)

Opschrift:

Van dat niemen en can ghedoen hi en es begrepen

Opschrift:

·Cxxij·

Incipit:

ALs ic peinse ende visere Ende in mi seluen ymaginere

Explicit:

God late mi al soe gheleuen Dat ic hem ene saleghe ziele moet geuen

Afrondingsformule:

Amen ·lxiiij· verse

Weergave inhoud:

Als ik over het leven nadenk, is het op deze wereld niet gemakkelijk. Ga ik naar de kerk, dan zijn er lieden die daar kwaad van spreken en zeggen dat ik een kwezel ben. Laat ik het na dan heet ik slechter dan een hond. Praat ik dan ben ik een kletskous, maar zwijg ik dan noemt men mij stom. Draag ik mijn wapens dan heet ik een vechtersbaas, maar laat ik ze thuis dan zegt men dat ik laf ben. Wil ik onrecht wreken dan spreekt men daar schande van, verdraag ik het dan word ik verstoten. Ga ik naar de kroeg, dan zegt men dat ik in de hel zal eindigen, maar ga ik niet dan ben ik geen vriend. Zo wordt er over alles wat ik doe of laat kwaadgesproken. Ik weet niet meer hoe te handelen zonder berispt te worden. Daarom zwijg ik voortaan en laat iedereen doen wat hij wil. Moge God mij zo laten leven, dat ik Hem een godvruchtige ziel kan schenken.

Auteurs:

Egidius?

Datering: 2e helft 14e eeuw

Wellicht auteur van nr. 122. Geen nadere bijzonderheden bekend.

Secundaire literatuur

J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.: p. 286-287 en 292

Tekstsoort:

Profaan-ethische sproke (Hogenelst 1997), leerdicht

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

64 vss.

Aanvullende informatie:

Initiaal-A 2 regels hoog, Amen met horizontale streep gerubriceerd. ─ Paralleltekst ondertekend met 'Egidius'.

Petit-Nommer(s):

618

Edities:

Blommaert 1855

Blommaert 1855 Ph. Blommaert, 'Van dat niemen en can ghedoen hi en es begrepen'. In: Dietsche warande 1 (1855), p. 134-136.

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 580-582

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Verdam 1892A , p. 289-292 (paralleltekst + tekstvarianten in hs.-Van Hulthem)

Verdam 1892A J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.

Secundaire literatuur:

Hogenelst 1991 , p. 182

Hogenelst 1991 D. Hogenelst, 'Sproken in de stad: horen, zien en zwijgen'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam (Prometheus) 1991, p. 166-183 en 379-385. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4.

Hogenelst 1997 , dl. 2 p. 75-76 (94)

Hogenelst 1997 D. Hogenelst, Sprekers en sproken. Inleiding op en repertorium van de Middelnederlandse sproke. Amsterdam (Prometheus) 1997. 2 dln. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 15. Diss. Leiden.

Peters 1974

Peters 1974 R. Peters, 'Die mnd. Gedichte der Paderborner Hs. Sa8 aus Böddeken. Zugleich ein Beitrag zur Geschichte der Brüder Conradt und Engelbert van der Wijch aus Münster'. In: Niederdeutsches Wort 14 (1974), p. 59-75.

Verdam 1892A , p. 285-288, 293

Verdam 1892A J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.

Parallellen en varianten:

(a) vss. 1-64 Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 1201 [1350 - 1400] , f. 1ra,35-f. 1va,39 (98 vss.: 'Niemen en mach tween heeren dienen' ondertekend door 'Egidius'

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 1201

Post quem: 1350

Ante quem: 1400

Datering: 2e helft 14e eeuw (BNM: ongedateerd)

Verdam 1892A

Verdam 1892A J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 122

(b) vss. 1-64 Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Poët. et philol. fol. 22 [1375 - 1425] , 2x: f. 85vb-86ra en f. 265ra-265rb (varianten)

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Poët. et philol. fol. 22

Post quem: 1375

Ante quem: 1425

Datering: 1380-1425

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 2, 18, 24, 44, 71, (2x) 92, 111, 122, (2x) 124, 148, spr. 5 183

(c) vss. 1-64 Paderborn, Erzbischöfliche Akademische Bibliothek, Sa 8 [1400 - 1450] , f. 1va-b (Middelnederduitse variant)

Paderborn, Erzbischöfliche Akademische Bibliothek, Sa 8

Post quem: 1400

Ante quem: 1450

Datering: 1419-1428

Peters 1974

Aanvullende informatie: niet gevonden in BNM

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 122, 189

Zie:

Brinkman 1997B , p. 456-457, 1157-1158 (b)

Brinkman 1997B H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het Comburgse handschrift. Hs. Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Cod. poet. et phil. 2º 22. Hilversum (Verloren) 1997. 2 dln. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 4/1-2.

Peters 1974 , (c)

Stoett 1892B , (b)

Stoett 1892B F.A. Stoett, 'Van begrijpe'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 210-211.

Verdam 1892A , p. 289-293 (a)

Verdam 1892A J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.

Repertorium Hulthem

Van dat niemen en can

Contact