Repertorium Hulthem

Enen honts bete ·Cij·

Hulthem-Nr:

102 (f. 84vb,1-85rb,4)

Opschrift:

Incipit:

Enen honts bete heeft mi gheraect Heimelike ende soe mesmaect

Explicit:

Daer twee scalke te gader runen Die sayen coren buten dumen

Afrondingsformule:

Nota ·Item·lxxxvj· verse

Weergave inhoud:

Ik ben door een hond aangevallen en gebeten. Wat zijn honden toch achterbakse gluipers. Stiekem gaan ze achter je staan en vallen je in de rug aan. Droegen ze maar bellen, dan kon je ze horen aankomen en op je hoede zijn voor hun kwaadaardigheid. Als een hond merkt dat je hem in de gaten hebt, doet hij net of hij onnozel is en trekt zich terug. Ik wou dat ze als schapen werden geschoren, zodat je die listige boeven kon herkennen. Je moet steeds achterom kijken, dan kun je hun listen voorkomen. Wees altijd op je hoede: overal zie je de mensen elkaar bedriegen. Zelfs de allerbeste vrienden of broers benadelen elkaar, overal ziet men trots, afgunst en bedrog. Als je met rechtschapen mensen omgaat, ben je heel wat beter af. Hier laat ik het maar bij: waar twee boeven samenspannen, is alle moeite tevergeefs.

Auteurs:

Willem van Hildegaersberch

Datering: 14e/15e eeuw

Auteur van nr. 102. Geboren in Hillegersberg, tussen 1383 en 1408 vermeld in Hollandse hofrekeningen.

Secundaire literatuur

T. Meder, Sprookspreker in Holland. Leven en werk van Willem van Hildegaersberch (ca. 1400). Amsterdam (Prometheus) 1991. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 3. Diss. Leiden.: passim

Tekstsoort:

Profaan-ethische sproke (Hogenelst 1997), leerdicht.

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

86 vss.

Aanvullende informatie:

Initiaal-E 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen. ─ Tekstdatering: tussen 1383-1407. ─ Lombarden vss. 9, 17, 27, 35, 45, 57 en 67. Onzuiver rijm: vss. 25/26 en 85/86.

Petit-Nommer(s):

611j; 611o

Edities:

Bisschop 1870 , p. 87-88 (paralleltekst + tekstvarianten in hs.-Van Hulthem)

Bisschop 1870 W. Bisschop & E. Verwijs, Gedichten van Willem van Hildegaersberch. Vanwege de Mij. der Ned. letterkunde te Leiden uitgegeven door ─. 's-Gravenhage (Nijhoff) 1870. [Fotogr. herdruk Utrecht (HES) 1981].

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 486-488

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Serrure 1855 , p. 93-95

Serrure 1855 C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten uit de dertiende en veertiende eeuwen'. In: Vaderlandsch museum 1 (1855), p. 41-99 en 296-401.

Secundaire literatuur:

Van Anrooij 1991 , p. 187

Van Anrooij 1991 W. van Anrooij & A.M.J. van Buuren, ''sLevens felheid in één band: het handschrift-Van Hulthem'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam (Prometheus) 1991, p. 184-199 en 385-391. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4.

Eelman , (scriptie)

Eelman J.C. Eelman, Enen hontsbete. (Ongepubl. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 746).

Hogenelst 1997 , dl. 2 p. 69-70 (84)

Hogenelst 1997 D. Hogenelst, Sprekers en sproken. Inleiding op en repertorium van de Middelnederlandse sproke. Amsterdam (Prometheus) 1997. 2 dln. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 15. Diss. Leiden.

Jonckbloet 1851-1855 , dl. 3 p. 420

Jonckbloet 1851-1855 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Middennederlandsche dichtkunst. Amsterdam (Van Kampen) 1851-1855. 3 dln.

Meder 1991A , p. 30-31 en passim

Meder 1991A T. Meder, Sprookspreker in Holland. Leven en werk van Willem van Hildegaersberch (ca. 1400). Amsterdam (Prometheus) 1991. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 3. Diss. Leiden.

Pleij 1991C , p. 43

Pleij 1991C H. Pleij, 'Inleiding: op belofte van profijt'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam (Prometheus) 1991, p. 8-51 en 347-353. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4.

Parallellen en varianten:

(a) vss. 1-86 's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 128 E 6 [1475 - 1500] , f. 47va-48ra

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 128 E 6

(olim AA 70)

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: ca. 1480

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 25, 102, 108, spr. 5 158, 162, 166, 177, 184, 192

(b) vss. 1-86 Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.659-61 [1450 - 1475] , f. 19ra-va

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.659-61

(olim 198)

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: 1469

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 25, 102, 166, 177, 184, 189

Zie:

Bisschop 1870 , p. 87-88 (a, b)

Meder 1991A , p. 19, 30-32, 172, 185 (a, b)

Repertorium Hulthem

Enen honts bete ·Cij·

Contact